Zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa czy podział spółki?

Mam wątpliwości dotyczące transakcji dokonanej w spółce, którą obsługuję jako księgowy. Zarząd spółki z o.o. podjął uchwałę o wydzieleniu ze spółki zorganizowanej części przedsiębiorstwa, która została przejęta przez inną spółkę z o.o. W wykonaniu tej uchwały została zawarta umowa u notariusza. Obie spółki nadal działają. Czy do takiej czynności mają zastosowanie przepisy K.s.h. dotyczące podziału spółki?

Podział spółki przeprowadzany zgodnie z przepisami K.s.h. (Dz. U. z 2019 r. poz. 505 ze zm.) może być dokonany na cztery sposoby. Jeden z nich stanowi przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę lub na spółkę nowo zawiązaną (art. 529 § 1 pkt 4 K.s.h.). Jest to podział przez wydzielenie. Gdy dochodzi do podziału przez wydzielenie spółka dzielona zachowuje byt prawny. Jest to cechą charakterystyczną tego podziału. W takim przypadku wydzielenie następuje w dniu wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej (art. 530 K.s.h.). Przy tym procedura podziału jest sformalizowana. Jednak jej przestrzeganie wiąże się z korzyściami w postaci w szczególności sukcesji praw i obowiązków cywilnoprawnych, a także tych przewidzianych w przepisach prawa podatkowego na zasadach wynikających odpowiednio z art. 531 § 1 K.s.h. i art. 93c-93d Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325).

Poza tym zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa może nastąpić na podstawie umowy cywilnoprawnej, w szczególności sprzedaży. Do tej czynności nie mają zastosowania przepisy K.s.h. dotyczące podziału przez wydzielenie. Zastosowanie mają natomiast regulacje Kodeksu cywilnego. Zawiera on definicję przedsiębiorstwa (art. 55¹ K.c. - Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.). Nie definiuje natomiast zorganizowanej części przedsiębiorstwa (ZCP). Nie zmienia to jednak tego, że ZCP może być przedmiotem czynności prawnej. Poza tym definicje ZCP można odnaleźć w art. 4a pkt 4 ustawy o pdop (Dz. U. z 2020 r. poz. 1406), art. 5a pkt 4 ustawy o pdof (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426) czy art. 2 pkt 27e ustawy o VAT (Dz. U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.). Zgodnie z tymi przepisami zorganizowana część przedsiębiorstwa to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania. Ustalenie, czy określona transakcja ma za przedmiot zorganizowaną część przedsiębiorstwa, jest bardzo istotne z podatkowego punktu widzenia. Jeśli tak jest, wówczas m.in. taka transakcja jest wyłączona z VAT (art. 6 pkt 1 ustawy o VAT).

W obu przypadkach, tj. podziału przez wydzielenie przeprowadzonego zgodnie z przepisami K.s.h. oraz zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa, obie spółki mogą nadal działać i kontynuować działalność. Natomiast analiza dokumentów dotyczących transakcji pozwoli ustalić, jaka czynność miała miejsce w spółce.