Rozliczenie PCC przy przekształceniu indywidualnej działalności w spółkę z o.o.

Planuję przekształcić formę prowadzonej indywidualnie działalności w spółkę z o.o. Majątek wnoszony do spółki będzie znaczny. Przy tym kapitał zakładowy zamierzam ustalić na poziomie 100.000 zł. Czy PCC należy wyliczyć od kapitału zakładowego czy całego majątku?

Indywidualny przedsiębiorca może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (tj. spółkę z o.o., akcyjną, ewentualnie prostą spółkę akcyjną). Procedura przekształcenia uregulowana jest przepisami K.s.h. Może z niej skorzystać każdy przedsiębiorca z CEIDG. Do przekształcenia w spółkę z o.o. wymagane będzie m.in. zawarcie umowy spółki. Mowa o tym w art. 584⁵ pkt 4 K.s.h. Precyzyjnie rzecz ujmując, będzie to akt założycielski sporządzony przez jedynego wspólnika (art. 4 § 2 K.s.h.). Musi on przybrać formę aktu notarialnego.

Przechodząc do kwestii opodatkowania przekształcenia jednoosobowej działalności w spółkę, trzeba wskazać, że PCC podlegają umowy spółki (akty założycielskie spółek). Jej zmiany są opodatkowane, o ile powodować będą podwyższenie podstawy opodatkowania PCC, z zastrzeżeniem art. 1 ust. 3 pkt 4 ustawy o PCC (Dz. U. z 2024 r. poz. 295). W myśl art. 1 ust. 3 pkt 2 i pkt 3 ustawy o PCC, w przypadku umowy spółki kapitałowej za jej zmianę uważa się:

podwyższenie kapitału zakładowego z wkładów lub ze środków spółki oraz dopłaty,
przekształcenie lub łączenie spółek, jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki osobowej lub podwyższenie kapitału zakładowego.

Żadna z wymienionych sytuacji nie wystąpi przy przekształceniu formy prowadzonej działalności przez indywidualnego przedsiębiorcę w spółkę z o.o. Nie wystąpi tu przekształcenie spółek, stąd też nie znajdzie w tym przypadku zastosowania wyłączenie od opodatkowania przewidziane dla umowy spółki (jej zmiany) związane z przekształceniem lub łączeniem spółek kapitałowych.

Akt założycielski zawarty w ramach procedury przekształcenia jednoosobowego przedsiębiorcy w spółkę z o.o. podlegać będzie PCC według stawki 0,5%, jak wszystkie pozostałe umowy spółek. Obowiązek podatkowy ciążyć będzie na nowo powstałej spółce z o.o. Podstawę opodatkowania stanowić będzie wartość kapitału zakładowego. Zgodnie z art. 6 ust. 9 ustawy o PCC od podstawy opodatkowania odlicza się kwotę wynagrodzenia z VAT pobraną przez notariusza za sporządzenie aktu założycielskiego oraz opłaty za wpis spółki do KRS (tj. opłatę sądową i za ogłoszenie w MSiG). Rejent sporządzający akt założycielski jako płatnik rozliczy spółkę Czytelnika z PCC.

Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 21 lutego 2024 r., nr 0111-KDIB2-3.4014.525.2023.1.ASZ, potwierdził, że przekształcenie indywidualnej działalności (w okolicznościach opisanych we wniosku gospodarstwa rolnego) w jednoosobową spółkę z o.o. (kapitałową) stanowi na gruncie ustawy o PCC zawarcie umowy spółki. Przy zawarciu umowy spółki z o.o. podstawą opodatkowania PCC jest wartość kapitału zakładowego tej spółki, niezależnie od wartości majątku podmiotu, którego forma prowadzenia będzie zmieniona, od której odlicza się kwotę i opłaty, o których mowa w art. 6 ust. 9 ustawy o PCC. Określając podstawę opodatkowania PCC przy zawarciu umowy spółki z o.o. należy wziąć pod uwagę wyłącznie wartość kapitału zakładowego wynikającą z umowy (aktu założycielskiego) tej spółki. Nie można uznać, aby podstawą opodatkowania miało być coś więcej niż ustalony kapitał zakładowy.

Dyrektor KIS uznał zatem, że nadwyżka wartości bilansowej majątku przekształcanego przedsiębiorcy ponad wartość kapitału zakładowego w spółce z o.o., która zostanie przekazana na kapitał zapasowy tej spółki, nie będzie podlegać opodatkowaniu PCC, a opodatkowaniu podlegać będzie jedynie wartość kapitału zakładowego wynikająca z umowy (aktu założycielskiego) spółki z o.o., z uwzględnieniem art. 6 ust. 9 ustawy o PCC.