Gazeta Podatkowa nr 83 (1749) z dnia 15.10.2020

Przekształcenie w spółkę po otrzymaniu subwencji a obowiązki wobec PFR

Przedsiębiorca, który otrzymał subwencję finansową z PFR, a planuje dokonać przekształcenia zgodnie z przepisami K.s.h., w świetle wyjaśnień PFR nie musi na taką transformację otrzymać zgody PFR. Natomiast po uzyskaniu wpisu do KRS powinien o tym poinformować PFR.

Przesłanki zwrotu 100% subwencji z PFR

Regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym "TARCZA FINANSOWA POLSKIEGO FUNDUSZU ROZWOJU DLA MAŁYCH I ŚREDNICH FIRM" określa, kiedy otrzymana przez mikroprzedsiębiorcę/MŚP subwencja finansowa podlega zwrotowi w kwocie stanowiącej 100% wartości subwencji finansowej. W świetle § 4 ust. 4 lit. a i § 5 ust. 3 lit. a tego regulaminu będzie tak w przypadku zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej (także w razie zawieszenia jej prowadzenia) przez przedsiębiorcę, otwarcia likwidacji przedsiębiorcy (jeżeli dotyczy) lub otwarcia postępowania upadłościowego/restrukturyzacyjnego w każdym czasie w ciągu 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji finansowej.

Zgodnie zaś z § 7 ust. 1 lit. d) umowy subwencji finansowej przedsiębiorca zobowiązuje się do niezwłocznego zawiadomienia PFR o wszelkich okolicznościach mających wpływ na realizację zobowiązań wynikających z umowy, w szczególności o:

• zaprzestaniu lub zawieszeniu prowadzenia działalności gospodarczej,
   
• podjęciu czynności zmierzających do rozwiązania spółki przedsiębiorcy lub rozpoczęcia postępowania upadłościowego lub restrukturyzacyjnego,
   
• złożeniu przez inny podmiot niż przedsiębiorca wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy.

Wśród okoliczności skutkujących zwrotem całej kwoty subwencji nie są wymienione reorganizacje podmiotowe. Mimo to, wątpliwości naszych Czytelników wywołało to, czy np. przekształcenie indywidualnej działalności w spółkę z o.o., a następnie przyjęcie kolejnego wspólnika będzie przez PFR kwalifikowane jako zaprzestanie prowadzenia działalności.

Stanowisko PFR

PFR w piśmie z dnia 18 września 2020 r. stanowiącym odpowiedź na pytanie naszego Wydawnictwa wskazał, że przeprowadzenie reorganizacji skutkującej sukcesją uniwersalną lub kontynuacją działalności nie wymaga uprzedniej zgody PFR. Podkreślił też, że zgodnie z § 7 ust. 1 lit. d) umowy subwencji finansowej Beneficjent zobowiązany jest do niezwłocznego zawiadomienia PFR o wszelkich okolicznościach mających wpływ na realizację zobowiązań wynikających z umowy subwencji finansowej. W ocenie PFR okolicznością mającą wpływ na realizację zobowiązań wynikających z umowy subwencji finansowej jest reorganizacja podmiotowa, w szczególności, gdy w wyniku jej przeprowadzenia zmianie ulegają takie dane jak firma, tj. nazwa lub NIP przedsiębiorcy, który otrzymał subwencję (patrz ramka). W piśmie tym wskazano, aby informacje o przeprowadzonych reorganizacjach podmiotowych przekazywać na następujący adres e-mail: tf_msp@pfr.pl.

Kontynuacja/sukcesja

Pismo PFR odnosi się do reorganizacji skutkującej sukcesją uniwersalną lub kontynuacją działalności. Z takimi skutkami wiąże się przekształcenie przeprowadzone na podstawie przepisów K.s.h. Zgodnie z nimi przekształceniu może ulec spółka handlowa w inną spółkę handlową, spółka cywilna w spółkę handlową, a także forma prowadzonej działalności przez przedsiębiorcę z CEIDG w jednoosobową spółkę kapitałową.

Zasada kontynuacji

W przypadku przekształcenia spółki handlowej w inną spółkę handlową, spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu do KRS (art. 552 K.s.h.). Na mocy art. 553 § 1 K.s.h. spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Poza tym spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej (art. 553 § 2 K.s.h.). Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 30 czerwca 2020 r., sygn. akt I CZ 15/20, wskazał, że w art. 553 § 1-3 K.s.h. wyrażona jest zasada kontynuacji. Zgodnie z nią spółka poddana procesowi przekształcenia jest tym samym podmiotem, a wskutek przekształcenia zmienia się tylko forma prawna prowadzonej przez nią działalności. Z dniem przekształcenia spółce przekształconej przysługują wszelkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej (art. 553 § 1 K.s.h.). W rezultacie m.in. treść stosunków prawnych łączących spółkę z innymi podmiotami nie ulega zmianie.

Sukcesja uniwersalna

Natomiast w razie przekształcenia spółki cywilnej czy indywidualnego przedsiębiorcy w spółkę kapitałową zaistnieje sukcesja uniwersalna. Niekiedy w doktrynie prezentowane jest stanowisko, że jest to quasi-kontynuacja.

W razie przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę kapitałową, spółce przekształconej będą przysługiwać wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego. Stanowi o tym art. 584² § 1 K.s.h. Chodzi tu o prawa i obowiązki związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez jednoosobowego przedsiębiorcę. Przekształceniu ulega bowiem nie sam podmiot, lecz przedmiot jego działalności, tj. prowadzone przez niego przedsiębiorstwo (por. postanowienie SN z dnia 29 stycznia 2016 r., sygn. akt II CZ 94/15).

W przypadku przekształcenia spółki cywilnej w handlową wszystkie prawa i obowiązki stanowiące majątek wspólny wspólników będą przysługiwać spółce przekształconej (zob. art. 553 § 2 i 3 K.s.h., art. 26 § 5 zd. ostatnie oraz art. 551 § 3 K.s.h.). Dlatego też stosunki prawne nawiązane przez spółkę cywilną (jej wspólników) nie ustaną, ale będą kontynuowane w niezmienionym zakresie i treści z udziałem spółki przekształconej.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1526)