Gazeta Podatkowa nr 76 (1951) z dnia 22.09.2022

Tryb umorzenia udziałów w spółce

Prowadzimy działalność w ramach spółki z o.o. Spółka została założona w trybie S24. Niedawno umowa spółki została zmieniona u notariusza. Teraz jeden ze wspólników chce zrezygnować z uczestnictwa w spółce. Jego udziały w spółce mają być umorzone. Za umarzane udziały otrzyma on określoną kwotę. Czy umorzenie udziałów może być w naszej spółce przeprowadzone w trybie S24?

NIE. Jest to niemożliwe w związku z tym, że w pytaniu wskazano, iż umowa spółki została zmieniona u notariusza.

Udziały w spółce z o.o. mogą być umorzone. Umorzenie udziału oznacza definitywne jego unicestwienie. Umorzenie może być dobrowolne, przymusowe i tzw. automatyczne (art. 199 K.s.h.). Tylko pierwsze odbywa się za zgodą udziałowca w drodze nabycia udziału przez spółkę. Udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi (art. 199 § 1 K.s.h.). Możliwość dobrowolnego umorzenia udziału jest przewidziana we wzorcu umowy spółki z o.o. S24.

Wspólnik może zgodzić się na umorzenie bez wynagrodzenia (art. 199 § 3 K.s.h.). Jednak regułą jest, że spółka musi je zapłacić za unicestwiane udziały. Źródłem finansowania wynagrodzenia mogą być środki uwolnione na skutek obniżenia kapitału zakładowego bądź pochodzące z czystego zysku. W pierwszym przypadku zawsze należy zachować wymogi przewidziane dla zmiany umowy spółki w trybie tradycyjnym i, co do zasady, zachodzi potrzeba przeprowadzenia tzw. postępowania konwokacyjnego określonego w art. 264 § 1 K.s.h. (mającego na celu m.in. ochronę wierzycieli). Natomiast w drugim przypadku procedura może być przeprowadzona w trybie tradycyjnym (z e-wnioskiem składanym przez Portal Rejestrów Sądowych) bądź w trybie S24.

Poprzez system S24 przeprowadzana jest zmiana i składany jest wniosek o wpis zmian do KRS. Obecnie system S24 udostępnia wzorzec uchwały o dobrowolnym umorzeniu udziału w spółce z o.o. Przesądza on też o tym, że umorzenie udziałów w systemie S24 następuje z czystego zysku spółki. Przy tym z trybu S24 mogą korzystać wyłącznie wspólnicy spółki, która została zawiązana w tym trybie i której umowa spółki nie była zmieniana w formie aktu notarialnego (art. 240¹ i art. 4 § 1 pkt 15 K.s.h.). Spółka, o której mowa w pytaniu, nie spełnia tych warunków, a zatem procedurę umorzenia udziałów musi przeprowadzić w trybie tradycyjnym. Dlatego wspólnicy powinni podjąć stosowną uchwałę. Poza uchwałą konieczna jest zgoda udziałowca i nabycie udziałów przez spółkę. Wspólnik, którego udziały są umarzane, i spółka zawierają umowę, na mocy której spółka nabywa udziały w celu umorzenia. Umowy tej nie należy utożsamiać z umową sprzedaży, dlatego nie podlega ona PCC. Następnie spółka powinna zgłosić zmiany do KRS.