Gazeta Podatkowa nr 76 (1638) z dnia 23.09.2019

Czy spółka otrzyma zwolnienie od kosztów sądowych?

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ma sporo należności do ściągnięcia i jest to w praktyce cały jej majątek. Czy wobec braku płynnych środków spółka składając pozwy może ubiegać się o uzyskanie zwolnienia od kosztów sądowych, tak aby nie płacić opłat od zakładanych spraw?

Spółka handlowa może ubiegać się w postępowaniu cywilnym o zwolnienie od kosztów sądowych. W opisanym stanie faktycznym trzeba się jednak liczyć z tym, że jej wniosek ulegnie oddaleniu.

Podstawą do złożenia wniosku o zwolnienie od kosztów w przypadku spółek prawa handlowego, w tym i spółek z o.o., jest art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 785 ze zm.). Z jego ust. 1 wynika, że sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, jeżeli wykazała ona, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie. Z uwagi na to do wniosku należy dołączyć wszelką dokumentację potwierdzającą, iż spółka nie dysponuje środkami na uiszczenie opłaty (np. wyciągi z rachunku bankowego). Warto również dołączyć dokumenty, z których wynika, że spółka nie jest w stanie pozyskać niezbędnych środków.

Po zmianach w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, które weszły w życie w dniu 21 sierpnia 2019 r., do jej art. 103 dodano ust. 2 i 3. Wynika z nich, że we wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych spółka handlowa powinna wykazać także, iż jej wspólnicy albo akcjonariusze nie mają dostatecznych środków na zwiększenie majątku spółki lub udzielenie spółce pożyczki. Regulacji tej nie stosuje się do spółki handlowej, której jedynym wspólnikiem albo akcjonariuszem jest Skarb Państwa.

Oznacza to, że obecnie uzasadniając wniosek o zwolnienie spółki z o.o. od kosztów sądowych należy wprost odnieść się do możliwości uchwalenia przez wspólników dopłat czy też podwyższenia kapitału zakładowego, a także udzielenia przez wspólników pożyczki. Należy przy tym odnosić się do sytuacji majątkowej samych wspólników wykazując, że nie mają oni dostatecznych środków na zwiększenie majątku spółki.

Takie rozbudowanie przesłanek uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych powoduje, że spółkom z o.o. niezwykle trudno jest uzyskać tego rodzaju ulgę. W przypadku opisanym w pytaniu dodatkowa trudność polega na tym, że spółka posiada majątek (choć nie o charakterze płynnym). Może sprzedać część wierzytelności, aby uzyskać środki pieniężne na dochodzenie pozostałej części na drodze sądowej.