Członek zarządu ma obowiązek wnioskować o upadłość spółki

Zostanę członkiem zarządu spółki z o.o. Moim zadaniem będzie wyciągnięcie spółki z kłopotów finansowych. Jeśli okaże się, że w momencie objęcia przeze mnie funkcji spółka jest już w stanie niewypłacalności, to ile czasu będę miał na zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki?

Obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości ciąży przede wszystkim na samym dłużniku (tu: spółce z o.o.). Jest on obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Jeśli jednak dłużnikiem jest spółka z o.o., obowiązek ten spoczywa także na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami (art. 21 ust. 1 i ust. 2 ustawy Prawo upadłościowe, Dz. U. z 2017 r. poz. 2344 ze zm.). Chodzi tu m.in. o członka zarządu spółki z o.o. Jeśli nie wywiąże się on z tej powinności, wówczas może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za długi spółki zarówno cywilnoprawne (art. 299 K.s.h. - Dz. U. z 2019 r. poz. 505), jak i publicznoprawne (art. 116 Ordynacji podatkowej - Dz. U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.).

Sposób na uniknięcie tej odpowiedzialności polega na wykazaniu przez członka zarządu, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu (zob. art. 299 § 2 K.s.h. i art. 116 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej).

Na odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. z art. 299 K.s.h. nie wpływa okoliczność, iż przesłanki do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstały jeszcze przed datą objęcia przez niego funkcji. Członek zarządu powinien bowiem po objęciu funkcji i zapoznaniu się z sytuacją spółki zgłosić w ustawowym terminie wniosek o ogłoszenie upadłości. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 1 grudnia 2017 r., sygn. akt III CZP 65/17, przesądził, że osoba obejmująca funkcję członka zarządu w spółce niewypłacalnej ma obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości bez względu na stan majątku spółki, a więc nawet wtedy, gdy zgłoszony przez niego wniosek o ogłoszenie upadłości spółki zostałby oddalony na tej podstawie, że majątek spółki nie wystarczyłby na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego lub wystarczyłby jedynie na zaspokojenie tych kosztów. Jednocześnie SN potwierdził, że samo objęcie funkcji członka zarządu w niewypłacalnej spółce z o.o. nie oznacza automatycznego ponoszenia odpowiedzialności za jej długi, gdyż można się z tej odpowiedzialności zwolnić, zgłaszając wniosek o ogłoszenie upadłości spółki we właściwym czasie (30 dni), liczonym od chwili objęcia funkcji członka zarządu.

Zbliżone stanowisko w kwestii zasad odpowiedzialności członka zarządu na gruncie art. 116 Ordynacji podatkowej, jak to przedstawione na przykładzie art. 299 K.s.h., prezentowane jest w orzecznictwie NSA (por. np. wyrok z dnia 11 maja 2017 r., sygn. akt II FSK 312/17).