Czy na przekształcenie indywidualnej działalności konieczna jest zgoda małżonka?

Prowadzę indywidualnie działalność gospodarczą. Wkrótce planuję przekształcić ją w spółkę z o.o. Czy na taką zmianę musi wyrazić zgodę moja żona?

Przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową, tj. z o.o. albo akcyjną (art. 551 § 5 K.s.h.). Wymogi przekształcenia określa art. 584⁵ K.s.h. Przedsiębiorca przekształcany staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki do KRS. Jednocześnie właściwy organ ewidencyjny z urzędu wykreśla go z CEIDG (art. 584¹ § 1 K.s.h.). Osoba fizyczna dokonująca przekształcenia staje się z dniem przekształcenia wspólnikiem albo akcjonariuszem spółki przekształconej (art. 584² § 3 K.s.h.).

Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego.

Kodeks spółek handlowych nie zawiera regulacji przewidującej obowiązek uzyskania zezwolenia małżonka przedsiębiorcy na przekształcenie. Jednak uwzględnić należy także przepisy prawa rodzinnego. Czytelnik musi je respektować, jeżeli między nim a jego żoną obowiązuje wspólność majątkowa (wspólność ustawowa), a przedsiębiorstwo objęte jest wspólnym majątkiem małżonków a nie majątkiem osobistym Czytelnika (art. 31 i art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, Dz. U. z 2015 r. poz. 583 ze zm.). Zasadą jest, że każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy K.r.o. stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku. Zgodnie zaś z art. 37 § 1 pkt 3 K.r.o. zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania m.in. czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa. Ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka (zob. też art. 37 § 3 K.r.o.). Natomiast jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna (zob. też art. 38-39 K.r.o.).

Można bronić poglądu, że w wyniku przekształcenia dochodzi de facto do zbycia przedsiębiorstwa na rzecz spółki kapitałowej (przekształconej). W wyniku transformacji to na nią przejdą prawa i obowiązki przedsiębiorcy.

Zgoda drugiego małżonka na przekształcenie formy prowadzonej działalności powinna być wyrażona w formie aktu notarialnego (art. 63 § 2 K.c. - Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.). Takiej formy wymaga bowiem oświadczenie przedsiębiorcy o przekształceniu (art. 584⁹ K.s.h.). Wyrażenie zgody na przekształcenie nie spowoduje, że małżonka będzie wspólnikiem/akcjonariuszem spółki przekształconej. Wspólnikiem będzie wyłącznie osoba dokonująca transformacji prowadzonej przez siebie działalności. Jednakże udziały/akcje wchodzić będą w skład wspólnego majątku małżonków.