Były prezes nie może złożyć korekty deklaracji spółki z o.o.

Osoba, która utraciła status prezesa, nie może złożyć w imieniu spółki z o.o. korekty deklaracji podatkowej, nawet jeżeli zarząd był jednoosobowy. Taka korekta jest bezskuteczna. Powinien być powołany nowy zarząd.

STAN FAKTYCZNY:

Prezes zarządu jednoosobowej spółki z o.o. stracił swoje stanowisko w związku z wyrokiem skazującym go za przestępstwo. Orzeczenie o wykreśleniu go z KRS jako osoby sprawującej funkcję prezesa zarządu uprawomocniło się 25 kwietnia 2014 r.

Były prezes nadal jednak reprezentował spółkę z o.o. Złożył m.in. w jej imieniu korektę deklaracji VAT-7 za sierpień 2008 r. Urząd skarbowy jej nie uwzględnił. Były prezes wniósł zażalenie na postanowienie uznające korektę rozliczenia za bezskuteczną. Nie zostało ono rozpatrzone. Izba skarbowa wyjaśniła, że były prezes nie miał uprawnień do reprezentowania spółki z o.o. Nie mógł w jej imieniu złożyć korekty deklaracji podatkowej, zaskarżyć postanowienia o uznaniu korekty za bezskuteczną oraz domagać się uznania go za stronę sprawy. Postanowienie było skierowane do spółki z o.o. Były prezes otrzymał je tylko informacyjnie.

Sprawa trafiła na wokandę - najpierw wojewódzkiego sądu administracyjnego, potem NSA. Były prezes tłumaczył, że nie miał świadomości, iż nie może prowadzić spraw spółki z o.o. Nie miał poza tym kto go zastąpić. Zarząd był jednoosobowy, a były prezes był jego jedynym członkiem, a zarazem jedynym wspólnikiem spółki z o.o. Organy podatkowe powinny w takiej sytuacji zawiesić postępowanie podatkowe do czasu ustanowienia należytej reprezentacji albo wystąpić do sądu o ustanowienie kuratora. Sądy obu instancji nie uznały tych argumentów za uzasadnione i stanęły po stronie przedstawicieli fiskusa.

SĄD ORZEKŁ:

NSA uznał, że były prezes nie mógł złożyć w imieniu spółki z o.o. zażalenia na postanowienie o uznaniu korekty deklaracji za bezskuteczną. Nie miał bowiem uprawnień do reprezentowania i prowadzenia spraw spółki z o.o.

Nie było również podstaw do ustanowienia kuratora. Organ podatkowy składa do sądu wniosek o ustanowienie kuratora dla osoby prawnej, jeżeli nie może ona prowadzić swoich spraw z powodu braku powołanych do tego organów. Były prezes, mimo że stracił stanowisko, pozostał jedynym wspólnikiem spółki z o.o. Mógł zatem powołać nowy zarząd. Wspólnicy powołują członków zarządu w formie uchwały (chyba że umowa spółki zawiera w tym zakresie odmienne postanowienia). Zarząd mogą tworzyć zarówno wspólnicy, jak i osoby spoza ich grona. Podobny mechanizm obowiązuje w przypadku spółki jednoosobowej. Osoba ta może podejmować uchwały tak samo jak zgromadzenie wspólników. Skoro były prezes mógł powołać nowy zarząd, organ podatkowy nie miał podstaw, aby ingerować w wewnętrzne sprawy spółki z o.o. poprzez zwrócenie się do sądu o ustanowienie dla niej kuratora.

Nietrafiony jest również argument o braku świadomości utraty uprawnień do kierowania spółką z o.o. Przyczyną pozbawienia tych kompetencji był wyrok skazujący za przestępstwo uniemożliwiające zasiadanie w zarządzie spółki kapitałowej. Były prezes mógł spodziewać się, że utrata funkcji zostanie odnotowana w KRS, powinien więc zabezpieczyć interesy spółki z o.o.

(wyrok NSA z dnia 30 października 2015 r., sygn. akt I FSK 1783/15)

Komentarz redakcji

Brak organów reprezentujących dany podmiot praktycznie paraliżuje postępowanie podatkowe. Obecnie urzędnicy skarbowi występują do sądu o ustanowienie kuratora dla osoby prawnej, jeżeli nie może ona prowadzić swoich spraw z powodu braku powołanych do tego organów. NSA w opisanym wyroku podkreślił jednak wyraźnie, że to rozwiązane stosuje się, gdy są obiektywne przeszkody w powołaniu odpowiednich gremiów.

Nowością, wchodzącą w życie 1 stycznia 2016 r., będzie możliwość ustanowienia w podobnych sytuacjach dla osoby prawnej (także jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej) pełnomocnika tymczasowego. Organ podatkowy będzie mógł go wyznaczyć, jeżeli wszczęcie lub prowadzenie postępowania podatkowego okaże się niemożliwe, ponieważ dany podmiot nie ma odpowiednich organów albo nie udaje się ustalić adresu siedziby, miejsca prowadzenia działalności gospodarczej lub miejsca zamieszkania osób upoważnionych do jego reprezentowania. Rola pełnomocnika tymczasowego będzie powierzana adwokatowi, radcy prawnemu lub doradcy podatkowemu. Będzie on działał do czasu wyznaczenia przez sąd kuratora. Takie rozwiązanie wprowadza ustawa o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1649).