Wprowadzanie zmian do umowy spółki cywilnej

Umowa spółki cywilnej może być wielokrotnie zmieniana w trakcie trwania spółki. W zależności od rodzaju wprowadzanych zmian, wspólnicy mogą być zobowiązani do zgłoszenia ich do jednego lub kilku urzędów. Zmiany dotyczące wnoszenia dodatkowych wkładów będą też powodować obowiązek podatkowy w PCC.

Mamy zamiar wprowadzać zmiany do umowy spółki cywilnej. W jakiej formie należy ich dokonać? Czy jest różnica pomiędzy sporządzeniem aneksu do umowy a podjęciem uchwały w sprawie zmiany? Czy zmiana umowy musi nastąpić jednomyślnie?

Przepisy regulujące funkcjonowanie spółki cywilnej nie ustanawiają wymogów co do formy jej umowy. Dlatego też, co do zasady, dla aneksów lub uchwał zmieniających umowę spółki wystarczające jest zachowanie formy pisemnej (art. 860 § 2 K.c.). Jeżeli jednak umowa spółki była zawarta w formie aktu notarialnego bądź z podpisami notarialnie poświadczonymi, to również jej zmiana wymaga zachowania takiej samej formy. Jeśli strony zawarły umowę na piśmie i zastrzegły w niej, że jej zmiany wymagają określonej formy (np. pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi), to dla skuteczności wprowadzenia zmian niezbędne jest dochowanie formy zastrzeżonej w umowie spółki.

Najprostszą formą wprowadzenia zmian jest sporządzenie aneksu. Nie ma jednak przeszkód, aby zmiany wprowadzić poprzez sporządzenie zupełnie nowej umowy. Należy w niej zaznaczyć, że została sporządzona w celu zastąpienia poprzedniej. W przeciwnym wypadku w praktyce dochodziłoby do zawiązania nowej spółki obok wcześniej działającej. Zmiany mogą być również wprowadzane w drodze uchwały wspólników. Ważne tylko, aby treść uchwały odnosiła się do modyfikowanych postanowień umowy spółki.

Wprowadzanie zmian wymaga zgodnego działania wszystkich wspólników.

Wspólnicy mają zamiar zmienić obowiązującą w spółce proporcję udziałów w zyskach i stratach. Czy zmianę należy zgłosić do urzędu skarbowego?

TAK. Zmiana proporcji udziału w zyskach i w stratach powinna zostać zgłoszona do urzędu skarbowego. Jest to bowiem wielkość, która ma wpływ na dokonywanie rozliczeń w podatku dochodowym. Przychody wspólnika (podatnika) z udziału w spółce cywilnej określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku. Zasady te stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, a także wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów oraz do odliczania strat (art. 8 ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).

Zmian dotyczących wielkości udziału w zyskach nie zgłasza się na formularzu NIP-2. Wystarczające będzie natomiast przesłanie do urzędu skarbowego odpisu aneksu do umowy spółki (uchwały o zmianie umowy) z pismem przewodnim zawierającym NIP spółki. Z treści aneksu (uchwały) powinno wynikać, od jakiej daty obowiązują zmiany.

Spółka cywilna będzie zmieniać przedmiot swojej działalności. Jakich formalności powinni dopełnić w związku z tym wspólnicy?

Zmiana przedmiotu działalności wymaga wprowadzenia zmian do umowy spółki. Dalsze czynności z tym związane powinny być dokonane wobec urzędów. Jeśli ingerencja w umowę spółki skutkuje zmianą rodzaju przeważającej działalności spółki, to okoliczność ta powinna zostać zgłoszona do urzędu skarbowego na formularzu NIP-2 (poz. 46 i 47 formularza). Zmiana przedmiotu powinna zostać również zgłoszona do urzędu statystycznego na formularzu RG-1 (poz. 56 formularza i ewentualnie załącznik RG-RD).

Jeśli zmodyfikowany przedmiot działalności spółki nie mieści się w ujawnionym w CEIDG przedmiocie działalności wspólników będących osobami fizycznymi, to należy również i w tym zakresie dokonać modyfikacji. Zgłoszenia trzeba dokonać na formularzu CEIDG-1 (część 06.3 formularza i ewentualnie załącznik CEIDG-RD).

Jeśli przedmiot działalności jest rozszerzany o działalność regulowaną, to spółka (wspólnicy) powinna podjąć niezbędne działania celem uzyskania zezwolenia, koncesji czy wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji.

Do spółki cywilnej ma przystępować nowy wspólnik. Czy wymaga to wprowadzenia zmian do umowy spółki? Czy w związku z wnoszonym przez nowego wspólnika wkładem deklarację PCC ma podpisywać on sam, czy również pozostali wspólnicy?

Rozszerzenie grona wspólników wymaga wprowadzenia zmian do umowy spółki. W aneksie strony powinny zgodnie oświadczyć, że nowy wspólnik przystępuje do spółki, a pozostali się na to godzą. Warto również wskazać, że nowy wspólnik będzie współuprawniony do wszystkich składników majątku spółki.

Wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki osobowej, kwalifikowane jest jako zmiana umowy spółki podlegająca opodatkowaniu podatkiem od czynność cywilnoprawnych. Podatek ten wynosi 0,5% od wartości wkładów powiększających majątek spółki osobowej.

Obowiązek podatkowy przy umowie spółki cywilnej ciąży na wspólnikach. Obowiązek zapłaty spoczywa na nich solidarnie. Stanowi o tym art. 4 pkt 9 i art. 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. nr 101, poz. 649 ze zm.). Dlatego też wszyscy wspólnicy muszą być wskazani w deklaracji podatkowej i to oni powinni się pod nią podpisać. Pierwszy w PCC-3, a pozostali w PCC-3/A (po jednym dla każdego kolejnego wspólnika). Termin do złożenia deklaracji i zapłaty podatku wynosi 14 dni od dnia wprowadzenia zmian do umowy spółki. Deklarację należy złożyć w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na siedzibę spółki. Jeśli natomiast zmiana jest dokonywana w formie aktu notarialnego, to notariusz pobierze podatek i przekaże go do urzędu skarbowego załatwiając wszelkie formalności związane z PCC.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121)