Gazeta Podatkowa nr 13 (1992) z dnia 13.02.2023

Zwrot wkładu niepieniężnego dla wspólnika spółki jawnej

Prowadzimy działalność w ramach spółki jawnej. Jeden ze wspólników tytułem wkładu wniósł sprzęt, który nie jest już wykorzystywany w działalności spółki. Czy wspólnicy mogą podjąć uchwałę w sprawie zwrotu tego wkładu dla wspólnika?

Przepisy Kodeksu spółek handlowych poświęcone spółce jawnej przewidują, że umowa spółki musi określać m.in. wkłady wnoszone przez każdego wspólnika i ich wartość. Przyjąć należy, że jest tzw. wartość wkładu umówionego. W przepisach K.s.h. mowa jest także o wartości wkładu rzeczywiście wniesionego. Mianowicie art. 50 K.s.h. stanowi, że udział kapitałowy wspólnika odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu (§ 1). Wspólnik nie jest uprawniony ani zobowiązany do podwyższenia umówionego wkładu (§ 2). Na mocy art. 53 K.s.h. wspólnik ma prawo żądać corocznie wypłacenia odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego, nawet gdy spółka poniosła stratę. Poza tym art. 52 § 2 K.s.h. stanowi, że jeżeli wskutek poniesionej przez spółkę straty udział kapitałowy wspólnika został uszczuplony, zysk przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie udziału wspólnika. Na mocy zaś art. 54 § 1 K.s.h. zmniejszenie udziału kapitałowego wymaga zgody pozostałych wspólników.

Co istotne, reguły ujęte w przywołanych art. 50, art. 52-54 K.s.h. mają zastosowanie w spółce, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej (art. 37 § 1 K.s.h.).

Często jest tak, że poza obowiązkowym określeniem wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartości, umowa spółki nie modyfikuje przytoczonych kodeksowych zasad. Moim zdaniem, oznaczają one, że wspólnicy mogą zgodzić się na zwrot wkładu niepieniężnego rzeczywiście wniesionego przez wspólnika, tj. na zmniejszenie udziału kapitałowego danego wspólnika. Decyzja taka wymaga jednomyślności. Przepisy nie wymagają, aby taka uchwała została połączona ze zmianą umowy spółki w zakresie wartości wkładu umówionego czy udziału w zyskach spółki wspólnika, który ma otrzymać zwrot. Jednak wspólnicy mogą takie zmiany wprowadzić do umowy spółki. Zmiana postanowień umowy spółki wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa stanowi inaczej (art. 9 K.s.h.).

Podejmując decyzję o zwrocie wkładu warto mieć na uwadze, że nie jest dopuszczalny zwrot całego wkładu wniesionego do spółki (por. art. 3 K.s.h.).

Zwrot wkładu dla wspólnika nie wpływa też na zasady jego odpowiedzialności. Ponosi on bowiem nieograniczoną odpowiedzialność. Inaczej jest w przypadku zwrotu wkładu dla komandytariusza spółki komandytowej (art. 112 § 1-2 K.s.h.).