Wolny zawód niekoniecznie w ramach spółki partnerskiej

Wspólne wykonywanie wolnych zawodów nie musi następować w przeznaczonej szczególnie w tym celu formie spółki partnerskiej. Medycy, prawnicy czy inżynierowie mogą korzystać z szeregu innych form spółek. W szczególności mogą tworzyć spółki jawne i cywilne. Prostota ich konstrukcji może być atutem przeważającym nad korzyściami, jakie daje spółka partnerska.

Spółka partnerska jest bliska w formie spółce jawnej. Tę pierwszą z wymienionych mogą utworzyć wspólnicy (partnerzy) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce. Spółka partnerska jest spółką osobową, która pozwala wspólnikom partnerom zachować bezpośredni wpływ na jej działania i dokonywane przez nią czynności.

W zbiorowości siła

Atutem spółki partnerskiej może być łączenie specjalistów różnych profesji. Spółka może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż jednego zawodu, z zastrzeżeniem ograniczeń wynikających z przepisów szczegółowych. I tak np. ustawa o radcach prawnych przewiduje, że radca może wykonywać zawód w spółce partnerskiej, w której partnerami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni. Podobnie spółkę mogą zawiązać lekarze, pielęgniarki i położne.

Spółka ta nie jest jednak wyłączną formą współdziałania w ramach jednego i kilku wolnych zawodów. Wspomniani przedstawiciele zawodów medycznych i prawniczych mogą się również łączyć w ramach spółek cywilnych czy jawnych

Rozdzielona odpowiedzialność

Porównywanie typów spółek nie ma sensu, jeśli decydujące się na współdziałanie osoby wykonujące wolne zawody zakładają spółkę tylko dla "podziału kosztów". Zlecenia wykonują w ramach indywidualnych praktyk i wpisów w CEIDG, a w ramach spółki tylko np. wynajmują lokal i zatrudniają pracowników obsługi.

Specyfika spółki partnerskiej ma znaczenie, gdy partnerzy wykonują zawody, przyjmując zlecenia i wykonując je w ramach działalności spółki. Art. 95 § 1 K.s.h. przewiduje jako zasadę, że partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki. Za te zobowiązania odpowiada spółka, a w razie bezskuteczności z jej majątku, partner, który doprowadził do powstania zobowiązania.

Partnerzy nie ryzykują więc swymi majątkami osobistymi, aby płacić za błędy kolegów i koleżanek po fachu, z którymi wspólnie prowadzą działalność. To istotna różnica w porównaniu do reguł odpowiedzialności za zobowiązania w spółce jawnej. W jej przypadku wszyscy wspólnicy ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki w razie bezskuteczności egzekucji z jej majątku.

Ubezpieczenie dla spółki i partnera

Szczególnych zasad odpowiedzialności w spółce partnerskiej wynikających z art. 95 K.s.h. nie należy jednak przeceniać.

Po pierwsze, zasady te dotyczą wyłącznie zobowiązań cywilnoprawnych. Za zaległości publicznoprawne spółki partnerskiej - podatki i składki - partnerzy spółki odpowiadają jako tzw. osoby trzecie na takich samych zasadach, jakie Ordynacja podatkowa przewiduje m.in. dla wspólników spółek cywilnych i spółek jawnych.

Po drugie, wykonywanie wolnych zawodów, w tym wymienionych w art. 88 K.s.h., wiąże się z obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej. Członkowie korporacji zawodowych korzystają ze zbiorowych ubezpieczeń z sumami ubezpieczeń sięgających nawet milionów złotych. W efekcie zobowiązania wynikające z ewentualnych błędów przy wykonywaniu czynności zawodowych w pierwszej kolejności są zaspakajane w ramach postępowania likwidacyjnego prowadzonego przez ubezpieczyciela. Ochrona ubezpieczeniowa w przypadku ubezpieczeń obowiązkowych jest bardzo silna z uwagi na wąski krąg przypadków wyłączeń odpowiedzialności.

W efekcie zasady odpowiedzialności za zobowiązania w spółce partnerskiej mogą okazywać się atutem tylko w dość specyficznych i rzadkich sytuacjach.

Ster w ręce zarządu

Bezdyskusyjną zaletą spółki partnerskiej jest możliwość rozdzielenia wykonywania zadań w ramach wolnego zawodu od prowadzenia spraw i reprezentacji spółki. W przypadku spółki cywilnej i jawnej tymi zagadnieniami, co do zasady, zajmują się wszyscy wspólnicy. Ten model może, ale nie musi, obowiązywać również w spółce partnerskiej. W szczególności zasadą wynikającą z art. 96 § 1 K.s.h. jest, że każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Jeśli większość partnerów woli skupić się na wykonywaniu wyłącznie pracy zawodowej, w umowie spółki można przewidzieć, że prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki jest powierzone zarządowi. W takim przypadku zasad dotyczących reprezentacji przez partnerów wynikających z art. 96 K.s.h. nie stosuje się.

Członkiem zarządu spółki partnerskiej musi być przynajmniej jeden partner, ale w skład tego organu mogą również wchodzić osoby trzecie - spoza grona partnerów. Do zarządu w spółce partnerskiej odpowiednio stosuje się przepisy regulujące funkcjonowanie tego organu w spółce z o.o.

Zawody partnerów spółki partnerskiej

Partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, fizjoterapeuty, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, diagnosty laboratoryjnego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 ze zm.)