Klauzula wykonalności przeciwko byłemu wspólnikowi spółki jawnej

Moim dłużnikiem jest spółka jawna. Nie uregulowała ona dobrowolnie swojego długu, więc uzyskałem przeciwko niej nakaz zapłaty. Postępowanie egzekucyjne prowadzone na jego podstawie zostało umorzone z tego powodu, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych. Chcę teraz dochodzić długu od wspólników. Jeden z nich niedawno wystąpił ze spółki. Czy nakazowi wydanemu przeciwko spółce sąd nada klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikom, w tym także byłemu?

Każdy wspólnik spółki jawnej odpowiada za zobowiązania tej spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką (art. 22 § 2 K.s.h. - Dz. U. z 2020 r. poz. 1526 ze zm.). Przy tym odpowiedzialność wspólników ma charakter uzupełniający (subsydiarny) wobec odpowiedzialności spółki jawnej. To przede wszystkim ona odpowiada za swoje zobowiązania. Jeżeli jednak egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, wówczas do odpowiedzialności będzie można pociągnąć wspólników (por. art. 31 K.s.h.).

W okolicznościach opisanych w pytaniu Czytelnik (jako wierzyciel) może postarać się o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikom. Dzięki temu wierzyciel nie musi w procesie pozywać samych wspólników. Klauzula ta stanowi potwierdzenie, że tytuł egzekucyjny nadaje się do wykonania w drodze egzekucji. Sąd może nadać ją przeciwko wspólnikowi spółki jawnej na podstawie art. 778¹ K.p.c. (Dz. U. z 2021 r. poz. 1805 ze zm.). Zgodnie z nim tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej (np. prawomocnemu nakazowi zapłaty) sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna. Nie dotyczy to osoby, która w chwili wszczęcia postępowania w sprawie, w której został wydany tytuł egzekucyjny przeciwko spółce, nie była już jej wspólnikiem.

Przytoczona regulacja K.p.c. może być zatem, co do zasady, stosowana także wobec byłego wspólnika spółki jawnej, jeżeli wystąpił on ze spółki albo spółka została wykreślona z rejestru, pod warunkiem że tytuł ten obejmuje zobowiązanie spółki, za które ten wspólnik ponosi odpowiedzialność, czyli zobowiązanie powstałe w czasie uczestnictwa tego wspólnika w spółce albo przed jego przystąpieniem do spółki. Przy tym wyjątek dotyczy byłego wspólnika, o którym mowa w art. 778¹ zd. 2 K.p.c. W przypadku osoby, która odpowiada za zobowiązanie spółki, ale nie miała statusu wspólnika w chwili wszczęcia postępowania o wydanie nakazu zapłaty przeciwko spółce, sąd nie nada klauzuli wykonalności przeciwko niej na podstawie art. 778¹ K.p.c. W takiej sytuacji przeciwko takiemu byłemu wspólnikowi można wytoczyć odrębne powództwo.

Jeśli natomiast dana osoba utraciła status wspólnika w trakcie postępowania przeciwko spółce bądź później, wówczas w odniesieniu do tego rodzaju byłych wspólników nadanie klauzuli wykonalności na podstawie art. 778¹ K.p.c. jest możliwe, tak jak wobec aktualnych wspólników.