Gazeta Podatkowa nr 50 (1507) z dnia 21.06.2018

Powołanie prokurenta w spółce jawnej

Jesteśmy wspólnikami spółki jawnej. Często musimy wyjeżdżać i chcemy, aby w razie potrzeby inne osoby mogły reprezentować spółkę. Rozważamy udzielenie prokury. Chcemy jednak, aby prokurent musiał działać z jednym ze wspólników, ewentualnie z innym prokurentem. Czy jest to możliwe?

TAK. Spółka jawna może udzielić prokury. Może być ona udzielona kilku osobom łącznie (prokura łączna) lub oddzielnie (prokura samodzielna).

Prokura łączna w świetle aktualnych przepisów Kodeksu cywilnego może być ustanawiana w różnych wariantach (art. 109⁴ K.c., Dz. U. z 2018 r. poz. 1025). O wyborze jednego z nich decyduje przedsiębiorca udzielający prokury (tu: spółka jawna). W spółce jawnej prokura łączna może upoważniać do działania:

• tylko z innym prokurentem,
   
• z innym prokurentem, ewentualnie ze wspólnikiem uprawnionym do jej reprezentowania,
   
• tylko ze wspólnikiem uprawnionym do jej reprezentowania.

W zależności od rodzaju prokury łącznej przedsiębiorca udziela jej osobom (np. dwóm w pierwszym i drugim wariancie), ewentualnie jednej osobie (w trzecim wariancie). Przy tym każda z osób, której udzielono prokury łącznej, jest prokurentem (zob. art. 109⁴ § 2 K.c.). Kierowanie do przedsiębiorcy (tu: do spółki) oświadczenia lub doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury. Natomiast do skutecznego składania oświadczeń woli za spółkę konieczne jest złożenie oświadczenia woli zgodnie ze sposobem wykonywania prokury.

Ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki. Odwołać prokurę może każdy wspólnik uprawniony do prowadzenia spraw spółki. Przy tym zasady te mają zastosowanie, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej (art. 37 i art. 41 K.s.h.).

Ustanowienie prokury dotyczy sfery wewnętrznej funkcjonowania spółki. Natomiast na zewnątrz niezbędne jest przestrzeganie reguł reprezentacji spółki oraz zachowanie formy pisemnej pod rygorem nieważności (art. 109² § 1 K.c.). Oznacza to, że udzielenie prokury następuje w drodze złożenia pisemnego oświadczenia przez spółkę. Podpisy pod nim składa wspólnik bądź wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki zgodnie z obowiązującym w niej sposobem reprezentacji.

Udzielenie i wygaśnięcie prokury spółka ma obowiązek zgłosić do KRS.

Udzielenie prokury uprawnia, a nie zobowiązuje do działania w imieniu spółki. Dlatego też, jeżeli spółka chce, aby prokurent był zobligowany do podejmowania czynności, może zawrzeć z nim stosowną umowę.