Rozwiązanie spółki komandytowej a uprzednie spłacenie wierzycieli

Wspólnicy spółki komandytowej chcą zakończyć jej działalność. Planują skorzystać z możliwości rozwiązania spółki w inny sposób niż w drodze likwidacji. Czy w takiej sytuacji, zanim spółka zostanie wykreślona z KRS, konieczne jest uprzednie spłacenie jej wierzycieli?

NIE. Jednak do zakończenia działalności spółki nie może dojść bez wskazania, w jaki sposób jej długi mają być zaspokojone.

Do rozwiązania i likwidacji spółki komandytowej na podstawie art. 103 K.s.h. należy odpowiednio stosować przepisy o spółce jawnej, m.in. art. 58 z uwzględnieniem art. 124 K.s.h. oraz art. 67 i następne K.s.h. Jedną z przyczyn rozwiązania spółki komandytowej jest jednomyślna uchwała wszystkich wspólników. W razie jej powzięcia należy przeprowadzić likwidację spółki, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia jej działalności (art. 67 § 1 K.s.h.). Likwidacja spółki jest sformalizowaną procedurą uregulowaną w przepisach art. 68-83 K.s.h. Ma ona doprowadzić do zakończenia bieżących interesów, upłynnienia majątku i przede wszystkim wypełnienia zobowiązań (por. art. 82 K.s.h.). Przy tym jednak w spółce komandytowej likwidacja nie ma charakteru obowiązkowego.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 5 maja 2016 r., sygn. akt II CSK 573/15, podkreślił, że z art. 67 K.s.h. wynika, iż "uprzywilejowanie" postępowania likwidacyjnego sprowadza się jedynie do tego, że należy je przeprowadzić, jeżeli wspólnicy nie postanowią inaczej, pierwszeństwo ma zatem wola wspólników. Wolę tę należy uszanować, gdy wspólnicy precyzyjnie uzgodnią sukcesję po spółce komandytowej co do jej majątku i zobowiązań. SN uchylił tym samym postanowienie sądu rejestrowego, którym odmówił on wykreślenia spółki komandytowej z KRS. Jej wspólnicy uzgodnili, że przedsiębiorstwo spółki wraz z długami przejmuje komplementariusz (tj. spółka z siedzibą w Nikozji na Cyprze). Sąd rejestrowy uznał jednak m.in., że wspólnicy powinni w pierwszej kolejności spłacić zobowiązania spółki. Sąd podkreślił, że siedziba komplementariusza znajduje się w Nikozji, co oznacza, iż dochodzenie roszczeń przez wierzycieli jest znacznie utrudnione. W związku z tym, zdaniem sądu rejestrowego, wykreślenie spółki z rejestru byłoby sprzeczne z zasadami bezpieczeństwa prawnego i pewności obrotu gospodarczego. Z takim stanowiskiem zgodził się sąd II instancji, jednak poglądu tego nie podzielił Sąd Najwyższy. W ocenie SN w rozpatrywanej sprawie rzeczywiście wierzycielom spółki może być trudniej dochodzić zaspokojenia roszczeń od komplementariusza, który przejmie przedsiębiorstwo wraz z długami. Jednakże, zdaniem SN, musieli oni liczyć się z tym, wiedząc, kim jest komplementariusz, skoro w spółce komandytowej właśnie komplementariusz ponosi odpowiedzialność dodatkową za długi tej spółki. Brak jest zatem podstaw do uruchomienia silniejszej ochrony wierzycieli spółki.

Uzgodnienie innego sposobu zakończenia działalności spółki może mieć miejsce w uchwale o rozwiązaniu spółki bądź w odrębnym porozumieniu. Wspólnicy muszą określić, w jaki sposób zostanie zastąpiona procedura likwidacji. Mogą np. postanowić, że spłacą wierzycieli, a pozostałym majątkiem spółki podzielą się w naturze, bez jego upłynniania czy też, że przedsiębiorstwo wraz z długami przejmie wspólnik albo zostanie ono sprzedane osobie spoza spółki. W zakresie czynności związanych z przeniesieniem własności majątku spółki na wspólnika/osobę trzecią powinny być one kwalifikowane jako odpowiednie czynności prawne (np. umowa sprzedaży, darowizny) z konsekwencjami przewidzianymi przez prawo cywilne co do wymaganej formy tych czynności (por. postanowienie SN z dnia 29 czerwca 2011 r., sygn. akt IV CSK 473/10).

Przepisów art. 82 i art. 83 w związku z art. 67 § 1 i art. 103 K.s.h. nie stosuje się do rozwiązywania spółki komandytowej bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego.

Z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2016 r., sygn. akt II CSK 573/15